گلــی از گلشن طــه به جهان رو کرده                       که جهــان را ز صفا جنّت رضوان کرده

از خدا بترس تا از تو بترسند

دهمین امام هدایت، امام علی النقی علیه السلام در تمام مدت رهبری آسمانی خویش، بر آسمان زندگی بشریت فروغ هدایت پاشید و خورشیدوار گمشدگان وادی غفلت و حیرت و گرفتاران کویر شرک و بیداد را رهایی بخشید. از آن حضرت سخنان گهربار زیبایی به یادگار مانده است که تشنگان حق و حقیقیت را کوثری گواراست.

در روایتی نورانی از آن حضرت نقل شده است که فرمودند:  «من یتّق الله یتّقى ومن یطع الله یطاع»؛(1)

هر که از خدا بترسد و تقوا پیشه خود کند، همه از او مى ترسند و از او حساب مى برند، و هر که اطاعت خداوند کند، همه از او اطاعت مى کنند.

این جمله، جمله اى است که به تجربه اثبات شده است. چنانکه رسم متوکل این بود که هر وقت امام هادى علیه ‏السّلام وارد مى شد، فوق العاده به او احترام مى کرد. حتى دستور داده بود که همه در مقابل او متواضع باشند.

سعایت کنندگان و حسودان به او گفتند که: تو به دست خودت، خلافت را از میان مى برى.

تا اینکه متوکل فرمان داد که کسى به حضرت احترام نکند. حضرت وارد شد، همه به او احترام گذاردند و استقبال کردند! وقتى حضرت رفتند همه از خود مى پرسیدند: چه شد؟ همه از یکدیگر مى پرسیدند: چرا بلند شدى و چرا استقبال نمودى ؟!

و یا کاتب معتز که مى گوید:  شبى پیش متوکل رفتیم و او را غضبناک دیدیم. او به چند نفر از غلامان ترک خود امر کرد که حضرت هادى علیه ‏السّلام را بیاورند و مرتب زیر لب مى گفت او را مى‏کشم، بدن او را مى سوزانم.

ناگهان حضرت هادى علیه ‏السّلام با کمال شهامت و وقار وارد شد. متوکل تا چشمش به حضرت افتاد، بلند شد و استقبال کرد، تواضع کرد؛ با گفتن یا بن رسول الله؛ یا بن عم، و یا ابالحسن؛ به آن حضرت احترام کرد! صورت حضرت را بوسید و پهلوى خود نشاند و پرسید:  این وقت شب کجا بوده اید؟

حضرت فرمودند: تو دنبال من فرستاده اى !

گفت:  دروغ گفته‏اند! آنگاه به ما گفت که: ایشان را مشایعت کنید.

ما با احترام حضرت هادى را به خانه رساندیم.(2)

علاوه بر این آیات و روایات فراوانى آن را تأیید مى کند. خداوند متعال مى فرماید:  «انّ الّذین آمنوا و عملوا لصّالحات سیجعل لهم الرّحمن ودّا (مریم/ 96)؛ همانا کسانى که ایمان به خدا دارند و کار شایسته مى کنند، پروردگار عالم قطعاً محبّت آنان را در دلها مى ریزد»، همه مطیع آنها مى شوند، بر دلها حکومت مى کنند.

امام صادق علیه السلام مى فرماید:  «من اصلح بینه و بین الله اصلح الله دنیاه و آخرته.»

هر که میان خود و خداى خود را اصلاح کند، پروردگار عالم، دنیا و آخرت او را اصلاح خواهد کرد.

امام دوم نیز مى فرماید:  «من اراد عزّا بلا عشیرة و هیبة بلا سلطنه فلیخرج من ذلّ معصیة الله الّى عزّ طاعته»(3)

هر که بدون اینکه عشیره و طایفه داشته باشد، عزت و شخصیت و ابّهت در میان مردم بخواهد، بدون اینکه قدرت و سلطه اى داشته باشد، باید از ذلت معصیت به در آید و لباس عزت اطاعت خداوند بپوشد.

در این باره رسول گرامى صلى الله علیه و آله و سلم مى فرماید:  «من خاف من الله خاف عنه کلّ شى ‏ء و من لم یخف من الله خاف عن کل شىء»(4)

هر که از خدا بترسد، همه از او مى ترسند و هرکه از خدا نترسد، از همه چیز مى‏ترسد.

معناى فرمایش امام هادى علیه ‏السّلام:  و من یطع الله یطاع، یعنى:  پیوند با خدا، پیوند با اهل بیت علیهم ‏السّلام و توسل به اهل بیت علیهم ‏السّلام؛ این سه قطعاً همه کارها را اصلاح مى کند.

در این میان مورخین از خود حضرت هادى علیه ‏السّلام مطالبى نقل مى کنند که فرمایش آن بزرگوار را تأیید مى کند، و براى برخى از آنها را اینجا مى آوریم:

منصورى شیعه بود؛ ولى در دربار متوکل عباسى سمتى داشت و به علت شیعه گرى مطرود متوکل شد. منصورى مى گوید: فقر و فلاکت به من روى آورد. به امام هادى علیه ‏السّلام از حال خود شکایت نمودم و گفتم به جزم شیعه گرى مطرود شده ام. حضرت امام هادى علیه ‏السّلام فرمودند: امید است که اصلاح شود ان شاء الله.

چون شب شد، متوکل چند نفر را دنبال من فرستاد. در بن راه فتح بن خاقان را دیدم که منتظر من است و معلوم شد که متوکل درباره من امر م?کد نموده است. چون متوکل مرا دید از من عذر خواهى نمود و پاداش فراوانى به من داد و سمتى را که داشتم، به من واگذار نمود. بعد خدمت امام هادى علیه ‏السّلام رسیدم، تشکر نمودم و عرضه داشتم: آیا شما نزد متوکل وساطت مرا نمودید؟ فرمودند: خداوند مى داند که پناهى ندارم جز او، در مهمّات به کسى روى نمى‏آوریم جز به او، در سختى ها و بلاها اعتمادى نداریم جز او، و پروردگار عالم نیز ما را عادت داده است که چون از او بخواهیم، عنایت کند.

آری، اگر کسى اطاعت خدا کند و از معصیت او دورى جوید و توسّل به اهل بیت علیهم ‏السّلام داشته باشد، خداوند در سختیها به فریاد او مى رسد و حق تعالى او را محروم نخواهدکرد.

یک نفر شیعه وحشت زده خدمت امام هادى علیه ‏السّلام  آمد و گفت: که یکى از سرکردگان متوکل نگین انگشترى نزد او آورده است که از آن انگشترى بسازم و این نگین نزد من شکست و دو نیمه شد. مى دانم که او مرا مى کشد.

حضرت فرمودند: امید است که خداوند اصلاح کند.

فردا، سرکرده متوکل کسى را فرستاد که میان زنها نزاع است، اگر مى شود آن نگین را دو نصف کن و دو انگشترى بساز.

او پول فراوانى گرفت و از نگین شکسته دو انگشترى ساخت.(5)

این گونه قضایا درباره اهل بیت علیهم ‏السّلام و من جمله امام هادى علیه ‏السّلام فراوان است که ما باید از آنها پند بگیریم.

پی نوشت:

1) روضه بحار، ج 2، صصص 366 - و کشف الغمه، ج 3، ص 176.

2) قطب راوندى در خرایج از سمل بن زیاد روایت کرده است، نقل از انوار المواهب نهاوندى رحمه الله علیه، ص 554.

3) اعیان الشیعه، ج 4 -85.

4) بحارالانوار، ج 77، ص 50 - با اختلاف اندکى.

5) همان، ج 50، ص 126 - 125 - نقل از امالى شیخ طوسى رحمه الله علیه.

منبع: برگرفته از کتاب «زندگانى چهارده معصوم علیهم‏السّلام»، آیة الله مظاهرى.